43 ~ Ποιητικές αναφορές, III: Γιοχάνες Έντφελτ - Ωδή στον Πειραιά

Johannes Edfelt
1904 - 1997

ΩΔΗ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ

Εσείς να πιείτε, δέντρα του Λυκαβηττού, την τελευταία γουλιά
που σας κερνάει ο ταβερνιάρης Ήλιος. Μα το τραγούδι αυτό
το διονυσιακό που ακούγεται τώρα καθώς η νύχτα πέφτει
από ένα ραδιόφωνο, που βήχει σαν φυματικό,
εδώ σε κάποιο καταγώγι στο λιμάνι, σ' έναν Πειραιά γκρίζο και μουχλιασμένο:

Ο Πειραιάς (Piraeus)

κατακάθια κρασιού, καπνός, αργή και ανόρεχτη χαρτοπαιξία,
γάτες λειψές, σαν σκελετοί κάτω από τα τραπέζια τριγυρνούν...
Έτσι πεθαίνει μια μέρα στην Ελλάδα. Σκαμμένα πρόσωπα
που γρήγορα θα σβήσουν. Άρρωστο φως σαν περασμένο από βρώμικο
γυαλί ή διάφανο χαρτί απλώνεται στους δρόμους,
όπου φουσκώνει ανθρωποθάλασσα, ποτάμι αναβλύζει το αίμα,
με πυρετό και δύναμη υψώνεται η βουή
και κορυφώνεται - ώσπου να βυθιστεί. Κι εκεί ψηλά
η Ακρόπολη σκεπάζεται απ' τον γαλάζιο θόλο της σιωπής της,
-Ψυχές στοιβάζονται στη συνοικία του λιμανιού' ο αγώνας
για ζωή δεν έχει τέλος' με αιώνιο πόνο υφαίνεται
το υφάδι αυτό της μοίρας του ανθρώπου. Τα μεγαλεία τώρα -
τα σπουδάζουν αρχαιολόγοι! Αλλά η μπόχα, η στέρηση -
η αλήθεια ενός κενού που ανοίγεται ανάμεσα στα κύματα! - Ω ψυχές, μνήμες κρυμμένες
ημερολόγια καταστρωμάτων, εκεί που οι αποστάσεις ανασαίνουν' βουίζουν οι ακτές
πορφυρές σαν ιβίσκοι και κίτρινες σαν το μέλι, σε μια λάμψη της θάλασσας
τα δελφίναι χορεύουν τριγύρω απ' την πλώρη' εκεί που νησιά κοραλένια ξανθά
ευωδιάζουνε γράμματα που έγραψαν χέρια θαλασσινών.
Ετοιμόρροπες αποθήκες, γραφεία με λογιστικά βιβλία
και λογαριασμούς, όπου όλα έχουν καταχωρηθεί σχολαστικά
γκρίζες κολόνες που στηρίζουν τη ζωή μας' εκεί που έχουνε γραφτεί
δόξες κατολισθήσεις' ναυάγια του μεγάλου ταξιδιού!


Αίγινα - η Αγία Μαρίνα (The Island of Aegina, Saronic Gulf - Agia Marina)

-Ξάφνου σηκώνεται άνεμος' η θάλασσα αγριεύει.
Σκοτείνιασε της Αίγινας ο κόλπος.
Σαλπάρει μαύρο σύννεφο, φαρδύ σαν τη σχεδία του Οδυσσέα.
Εσείς να πιείτε, δέντρα του Λυκαβηττού, την τελευταία γουλιά. -

μτφ: Μαργαρίτα Μέλμπεργκ
από την ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΟΥΗΔΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Φωτογραφίες: lidaker.se, gtp.gr, justgreece.com

42 ~ Ποιητικές αναφορές, II: Φρειδερίκος Μιστράλ - ακολουθώντας τον Mαραθώνιο

Fréderic Mistral
(1830-1914)

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ

Με την αυγή και η θάλασσα μενεξεδένια
λάμπει, και με το φως τα πάντα ξανανιώνουν.
Να η άνοιξη γυρίζει, να το χελιδόνι
στον Παρθενώνα ξαναχτίζει τη φωλιά του!
Πανίερη Αθηνά, τίναξε το πουλί σου
στ' αμπέλια μας απάνου τα σαρακωμένα.
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν' η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Αγάλια αγάλια αποχρυσώνεται το κύμα,
να η άνοιξη γυρίζει, μα στα κορφοβούνια
του Προμηθέα τα σπλάχνα σκίζοντας ένα όρνιο
μεγάλο, ασάλευτο ξανοίγεται μακριάθε'
για να διώξεις το μαύρο γύπα που σε τρώει,
αρμάτωσέ μας, νέε νησιώτη, το καράβι.
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν' η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Τ' ανάκρασμα τ' ακούτε της αρχαίας Πυθίας:
"Νίκη στων ημιθέων τ' αγγόνια!" Από την 'Ιδη
ως στης Νικαίας τ' ακρογιάλια ξανανθίζουν
αιώνιες οι ελιές. Με τ' άρματα στα χέρια
εμπρός! Τα ύψη των βουνών ας τ' ανεβούμε,
τους σαλαμίνικους αντίλαλους ξυπνώντας!
Αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν' η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Κι έλα, ετοιμάστε τα λευκά φορέματά σας,
αρραβωνιαστικές, για να στεφανωθείτε
στο γυρισμό τους ακριβούς σας' μέσ' στο λόγγο
γι' αυτούς που σας γλιτώσανε κόφτε τη δάφνη.
Αγνάντια στη σκυφτή και ντροπιασμένη Ευρώπη,
ας πιούμε ξέχειλη τη δόξα, παλικάρια.
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν' η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

'Ο,τι έγινε μπορεί να ξαναγίνει, αδέρφια!
Στων πυρωμένων τούτων βράχων τη λαμπράδα
με σάρκα θεία μπόρεσ' ο άνθρωπος να ντύσει
το φωτερότερο κι απ' όλα τα όνειρά του.
Κι η χριστιανή ψυχή βουβή εκεί πέρα θα είναι;
Κι εμείς ενός κορμού ξερόκλαδα εκεί πέρα;
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν' η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.


(marathon race)

Το Μαραθώνιο πεζοδρόμο ακολουθώντας
κι αν πέσουμε, το χρέος μας έχουμε κάμει!
Και με το αίμα του προγόνου μας Λεωνίδα
το αίμα μας, θριάμβων αίμα, ταιριασμένο,
θα πορφυρώση τον καρπό τον κοραλλένιο
και το σταφύλι το κρεμάμενο στο κλήμα.
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν' η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Της ιστορίας μάς φέγγουν τρεις χιλιάδες χρόνια.
Ορθοί! Και πρόβαλλε από τώρα το παλάτι
στον τόπο εκεί που λύθηκαν τα κακά μάγια,
κι ο Φοίνικας ξαναγεννιέται από τη στάχτη.
Στις αμμουδιές της Μέκκας διώξε το, ήλιε,
το μισοφέγγαρο μακριά απ' τον ουρανό μας...
Αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν' η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

(μτφ: Κωστής Παλαμάς)

Eικόνες: britannica.com, athensguide.com

Περισσότερα για τον Φρειδερίκο Μιστράλ στους Νομπελίστες της λογοτεχνίας